KÖYLERDE İKAMET EDEN KİMSELERİN KONUT İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI AMACIYLA DEVREDİLEN TAŞINMAZLAR
442 Sayılı Köy Kanunu’na , 20/5/1987 tarih ve 3367 sayılı Kanun’la eklenen EK-13. Madde uyarınca, köylerde ikamet eden, aşağıda belirtilen şartları haiz kimselerin konut ihtiyaçlarının karşılanması için , köy tüzel kişiliği adına kayıtlı olan arsaların devri yapılmaktadır. Bu kanun hükmü uyarınca arsa satın alabilmek için köyde ikamet eden kimsenin taşıması gereken şartlar Köy Yerleşme Alanı Uygulama Yönetmeliği’nin 12. Maddesinde belirtilmiştir.
Madde 12 – Arsa satın alabilmek için; a) İsteklinin reşit olması, b) Kendisine, eşine ve reşit olmayan çocuklarına ait evi veya arsası bulunmaması, var ise evinin harap, arsanın kullanışsız olması, c) İsteklinin ikamet etmekte olduğu köy nüfusuna kayıtlı olması ve o köyde asgari 5 yıl oturmuş olması, Nüfus kaydı evvelce başka yerlerde olup, bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra bu köy nüfusuna aktarmış olanların, hak sahibi olabilmeleri için nüfus kaydı aktarma işlemi tarihinden itibaren 5 yıl süreyle fiilen o köyde ikamet etmiş olmaları şarttır.
İhtiyaç sahiplerinin yapmış oldukları satın alma istekleri , aynı yönetmeliğin 11. Maddesi uyarınca , köy ihtiyar meclisi tarafından köy topluluğu önünde incelenir. Başvurusu uygun bulunan ihtiyaç sahiplerine hangi arsaların verileceği anlaşma olmadığı taktirde kura ile belirlenir. Köy ihtiyar heyetince satış yapılacak isteklilere bir ay içinde arsa bedelini köy sandığına yatırmaları veya borçlanma senetlerini imza etmeleri yazılı olarak tebliğ edilir. Köy muhtarının talebi üzerine, valilikçe temlik cetvelleri hazırlanarak ilgili tapu müdürlüğüne gönderilir. Buna müteakip arsaların tapuları satın alanlara verilir.
Arsayı satın alan kişilerin yükümlülükleri 442 sayılı Köy Kanunu’nun Ek 13. Maddenin 3. Ve 4. fıkralarında belirtilmiştir.
EK MADDE 13 /3,4;
KÖY İHTİYAR MECLİSİNCE SATILAN PARSELLER ÜZERİNE SATIŞ TARİHİNDEN İTİBAREN EN GEÇ 5 YIL İÇİNDE BİNA YAPILMASI ZORUNLUDUR.
HAK SAHİPLERİ BU YERLERİ 10 YIL MÜDDETLE BAŞKALARINA DEVİR VE TEMLİK EDEMEZLER.
Arsayı konut ihtiyaçları için satın alan köylüler; satın aldığı arsalarda , arsaların adlarına tescil tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde ikamet amaçlı bina yapmakla yükümlüdürler. 5 yıllık süre içerisinde inşaatın ne kadarının tamamlanması gerektiği konusunda kanunda herhangi bir düzenleme bulunmamakta olup; kanunun lafzından BİNANIN İKAMETE HAZIR ŞEKİLDE TAMAMLANMASI GEREKTİĞİ anlaşılmaktadır.
Bu yükümlülüğe ek olarak arsayı satın alan kişilerin arsaları devri ve herhangi bir şekilde temlik etmesi 10 yıllık süre boyunca kısıtlanmaktadır. Tapuların arsa sahiplerine verilmesi sırasında, tapu kütüğünün beyanlar hanesine taşınmazın devrinin yapılamayacağı şerh düşülmektedir. BU SURETLE ARSALARIN RESMİ OLARAK DEVRİ 10 YIL SÜREYLE ENGELLENMEKTEDİR.
Arsa sahiplerinin 5 yıl içerisinde bina yapmaması halinde yüz yüze kalacağı yaptırım İse Köy Yerleşme Alanı Uygulama Yönetmeliği’nin 15. Maddesinde belirtilmiştir.
Arsaların Geri Alınması
Madde 15 – Arsaların hak sahipleri adına tapuda tescili tarihinden itibaren (5) yıl içinde bina yapılmadığı takdirde, köy muhtarlığınca alınacak yargı kararı ile tapu iptal edilerek, arsa köy tüzel kişiliği adına tescil ettirilir.
Bu hüküm gereğince köy tüzel kişiliğince veyahut köy tüzel kişiliğinin belediye bağlanması söz konusuysa halef olan belediyece açılacak tapu iptali ve tescili davasında, 5 yıllık süre içerisinde bina yapılmadığının tespiti halinde taşınmaz, YARGI KARARI İLE KÖY TÜZEL KİŞİLİĞİ VEYAHUT BELEDİYE ADINA TESCİL EDİLECEK, YANİ TAŞINMAZ GERİ ALINACAKTIR.
Kanunda her ne kadar 5 yıllık süre öngörülmüşse de 442 sayılı Köy Kanunu’na 28/11/2017 tarihli 7061 sayılı kanununla eklenen geçici 5. maddede , bina yapmayan ya da taksitlerini ödemeyen arsa sahiplerine 31/12/2020 tarihine değin süre verileceği öngörülmüştür.
Geçici Madde 5- (Ek: 28/11/2017-7061/4 md.) Bu Kanunun ek 13 üncü maddesine göre satışı yapılan taşınmazlara ilişkin olarak anılan maddede belirlenen süre içerisinde binalarını yapmayan ya da taksitlerini ödemeyen hak sahipleri ile 31/12/2020 tarihinden önce süreleri dolacak olan HAK SAHİPLERİNE BİNALARINI YAPMALARI VEYA TAKSİTLERİNİ ÖDEMELERİ AMACIYLA 31/12/2020 TARİHİNE KADAR EK SÜRE VERİLİR. Ancak bu süre içerisinde de hak sahiplerince bina yapılmaması veya taksitlerin ödenmemesi durumunda, bu taşınmazlar köy tüzel kişiliği adına, tüzel kişiliğini kaybeden köylerde ise ilgili belediye adına resen tapuda tescil edilir.
BU AÇIKLAMALAR DOĞRULTUSUNDA İLGİLİLERİN MAĞDURİYET YAŞAMAMASI İÇİN 31/12/2020 TARİHİNE DEĞİN SATIN ALDIKLARI TAŞINMAZLAR ÜZERİNDE BİNA YAPMALARI GEREKMEKTEDİR.
Köy tüzel kişiliğinin veyahut halef olan belediyenin açmış olduğu dava neticesinde taşınmazlarını kaybeden ilgililerin , arsayı satın almak için ödedikleri bedeli sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri isteme hakları da bulunmaktadır. ( Yargıtay 3. H.D. 2014/8323 E. , 2014/17163 K. )
Bu gönderi yalnızca bilgilendirme amaçlıdır.
Avukat Yunus Ünalan Fevzi Çakmak Mah. Gazi Bulvarı No : 38 K:2 D: 4 Merkez/ UŞAK